Ιστορικά στοιχεία

αν και η ίδρυση του χωριού ανάγεται στα τέλη του 18ου αιώνα, υπάρχουν ενδείξεις για πολύ παλαιότερους οικισμούς

Η ασπρόμαυρη φωτογραφία είναι του Κώστα Στουρνάρα (~1950-60).

   Σύμφωνα με κάποιους μελετητές το χωριό έχει ιστορία 3 περίπου αιώνων και κατ’ άλλους μεγαλύτερη. Κάτι στο οποίο όλοι συμφωνούν είναι η αιτία σύστασής του, που δεν ήταν άλλη από τις πιέσεις και τους διωγμούς των Τούρκων προς τον τοπικό πληθυσμό. Εξ αιτίας αυτών, οι καταδυναστευόμενες οικογένειες των γειτονικών χωριών, όσο και κάθε λογής παράνομοι και φυγάδες, εύρισκαν στο απόκεντρο τούτο μέρος καταφύγιο, καθώς το παρθένο δάσος τους παρείχε ασφαλή κάλυψη. Με το πέρασμα του χρόνου αυτό το καταφύγιο εξελίχθηκε σε μόνιμο οικισμό, καταυθάνοντας επίσης και κάτοικοι κάποιων άλλων γειτονικών χωριών του κάμπου, εκδιωχθέντων από τις αρχές λόγω της δολοφονίας ενός σημαίνοντος Τούρκου άρχοντα. 

   Η ονομασία του χωριού πιθανόν να προέρχεται από το πλινθόκτιστο υλικό (“κεραμίδι”) των πρώτων κατοικιών. Αυτές βρίσκονταν ανατολικότερα του σημερινού χωριού και σε μακρινές μεταξύ τους αποστάσεις για να μη γίνονται αντιληπτές από τις Τούρκικες αρχές. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι σε πολλά σημεία της περιοχής βρέθηκαν πολλοί τάφοι και θεμέλια οικισμών.

   Τα ευρύματα αυτά ο Αρ.Παπαχατζόπουλος, σε μια μακρά λαογραφική του μελέτη (“Θεσσαλικά χρονικά”, 1931), τα αποδίδει στην από τον Ηρόδοτο αναφερομάνη πολιτεία Κασθαναία, την οποία φαντάζεται ότι κατείχε μεγάλη έκταση και ήταν κτισμένη κατά συνοικισμούς. Αυτό χωρίς να αποκλείεται, εντούτοις (μερικώς τουλάχιστον) αμφισβητείται, γιατί η Κασθαναία από τον Ηρόδοτο αναφερομένη ως πόλη, από δε το Στράβωνα ως κωμόπολη, θα έπρεπε να περιέχεται ή να βρίσκεται κοντά στο διασωθέν φρούριο, το λεγόμενο “Κάστρο”. Αυτό βρίσκεται στο λόφο της παραλίας Αη-Γιάννης και θεωρείται των Μακεδονικών ή Ελληνιστικών χρόνων. Σύμφωνα όμως με τον Γ.Κορδάτο (“Ιστορία της επαρχίας Βόλου και Αγιάς”), η κάπως μακρινή απόσταση αυτών των ευρυμάτων από το “Κάστρο”, τοποθετεί την αρχαία πόλη Κασθαναία αρκετά παρακάτω, προς την περιοχή της Παλαιάς Μιτζέλας (πλησίον του γειτονικού χωριού Πουρίου). Υπάρχουν επίσης και γραπτές μαρτυρίες για ονομασία “Φερραί – Κεραμίδι” (1515), όπου το Κεραμίδι μάλλον θεωρούνταν “κισλάς”, δηλαδή βοσκοτόπι των τσελιγγάδων του Βελεστίνου.

 

Κεραμίδι και αρχαία Κασθαναία
———————————–
   Μας λέει o Ν. Γεωργιάδης στην «Θεσσαλία του (1894) »… To Kεραμίδιον, κατοικούμενον υπό 1000 περίπου κατοίκων, ων η κυριωτέρα ενασχόλησις είνε η καλλιέργεια των κτημάτων και η κτηνοτροφία. Σύκα δε και κουκούλια και οίνος και βούτυρον είνε τα προϊόντα αυτού. Εις τους τοίχους των οικιών του χωριού ανευρίσκονται ενεπίγραφοι επιτύμβιοι λίθοι μετακομισθεντες ενταύθα εκ των ολίγων απωτέρω του χωρίου κειμένων ελληνικών ερειπίων, άτινα, συνιστάμενα εκ μεγάλων και ουχί λίαν κανονικών λίθων, εκτείνονται από της παραλίας μέχρι υπερκειμένου λόφου, εν ω ευρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας ακροπόλεως. Και παρά μεν την θάλασσαν υποσκαπτόμενοι οι βράχοι υπό των κυμάτων συγκαταρρεουσι με τα επ΄αυτών ιδρυμένα τείχη ενώ αλλαχού υψούνται εις ικανόν ύψος τα λείψανα των αρχαίων τειχών, και μόνον κατα το δυτικόν μέρος, ένθα ο λόφος κατέρχεται αποτόμως επί χαράδρας, ελλεἰπει η τεχνιτή οχύρωσις. Η παρά την θάλασσαν ύπαρξις της αρχαίας αυτής ακροπόλεως φαίνεται αναιρούσα την ανωτέρω εκφρασθείσαν ιδέαν, ότι ουδέποτε αυτά ιδρύονται επί παραλίας. Ενταύθα όμως η αγρία και απότομος παραλία του Πηλίου είναι το ισχυρώτατον φυσικόν οχύρωμα κατά των εκ της θαλάσσης επιδρομών είναι δε τα ερείπια ταύτα,…, της αρχαίας πόλεως Κασθαναίης, της οποίας το όνομα παρέμειεν εις την τουρκικήν ονομασίαν του παρακείμενου χωρίου Σκλήθρου, καλουμένου τουρκιστί Κεστενέ-κιόϊ, ό εστί χωρίον τη Κασθαναίης”
 
   Ο Ηρόδοτος μας λέει πως ο στόλος των Περσών κατεβαίνοντας παράλληλα προς την ηπειρωτική Ελλάδα στα 480 π.X. έφτασε στην ακτή του Πηλίου, όπου και αγκυροβόλησε στα ανοιχτά της Μαγνησίας, ανάμεσα στην Κασθαναία και στο ακρωτήριο Σηπιάδα. Αλλά η ακτή αυτή ήταν απροστάτευτη από τις καιρικές συνθήκες και μια σφοδρή καταιγίδα που κράτησε τρεις ημέρες είχε ως αποτέλεσμα να καταστραφούν, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, 400 περσικά πλοία. Η καταστροφή αυτή και η ναυμαχία του Αρτεμισίου πουδιεξήχθη παράλληλα με τη μάχη των Θερμοπυλών, λίγο αργότερα, ήταν τα πρελούδια της ναυμαχίας της Σαλαμίνας.